Böyük Britaniya hökuməti Saffolk bölgəsində tikilməsi planlaşdırılan və uzun müddətdir gözlənilən Sizewell C atom elektrik stansiyasına rəsmi icazə verib. Layihə üçün 38 milyard funt sterlinq (51 milyard dollar) həcmində sərmayə Britaniya və beynəlxalq investorlar, o cümlədən Kanadanın iri pensiya fondu La Caisse tərəfindən təmin edilib.
Razılaşmaya əsasən, Britaniya dövləti layihədə 44.9% payla ən böyük səhmdar olacaq. La Caisse 20% paya sahib olacaq, Böyük Britaniyanın enerji şirkəti Centrica 15%, Londonda yerləşən Amber Infrastructure isə ilkin olaraq 7.6% pay alacaq. Bu, Fransanın dövlətə məxsus enerji şirkəti EDF-in artıq elan etdiyi 12.5% payla yanaşı həyata keçirilir.
Sizewell C layihəsinin təsdiqlənməsi Avropada nüvə enerjisinə dönüşün növbəti göstəricisidir. Bir sıra ölkələr qocalan atom stansiyalarını yeniləmək, enerji təhlükəsizliyini artırmaq və iqlim hədəflərinə çatmaq üçün yeni obyektlər inşa etməyə çalışırlar.
Tikinti tamamlandıqdan sonra, bu, Böyük Britaniyada son 20 ildən çox müddət ərzində inşa edilən ikinci yeni atom elektrik stansiyası olacaq. Tikintinin ən yüksək mərhələsində təxminən 10,000 iş yeri yaradılacaq və stansiya 6 milyon ev üçün elektrik enerjisi istehsal edəcək. EDF Sizewell C-nin 2030-cu illərin ortalarına və ya sonuna qədər fəaliyyətə başlayacağını gözləyir.
"İctimai mülkiyyətdə olan növbəti nəsil təmiz enerjinin təmin edilməsi enerji təhlükəsizliyimiz və iqtisadi artımımız üçün həyati əhəmiyyət daşıyır," – deyə Böyük Britaniyanın maliyyə naziri Reyçel Rivz bildirib.
Avropada əksər nüvə layihələrində olduğu kimi, burada da dövlət tərəfindən verilən kreditlər və mülkiyyət payları əsas maliyyələşdirmə mexanizmlərindən biridir. Eyni zamanda, enerji qiymətinə verilən zəmanətlər tikinti zamanı şirkətlərə maliyyə sabitliyi qazandırır.
EDF-in əvvəlki layihəsi – Hinkley Point C – xeyli gecikmələrlə və büdcədən artıq xərclərlə üzləşmişdi və yalnız 2030-cu ilə qədər istifadəyə verilməsi gözlənilir. EDF əvvəllər bu stansiyanın 2017-ci ildə elektrik istehsalına başlayacağını bildirmişdi.
Sizewell C layihəsi ilk dəfə 2010-cu illərin əvvəllərində təklif olunmuşdu. O zaman planlaşdırılırdı ki, EDF bu layihəni Çinə məxsus China General Nuclear Power Group ilə birgə həyata keçirəcək. Lakin 2022-ci ildə təhlükəsizlik narahatlıqları səbəbilə Britaniya hökuməti Çin şirkətinin payını satın aldı.
La Caisse-in layihədə ikinci ən böyük səhmdar kimi iştirak etməsi sürpriz olub. Çünki bir neçə ay ərzində kanadalı Brookfield şirkətinin əsas investor olacağı gözlənilirdi.
Hökumətin təqdim etdiyi 38 milyard funt sterlinqlik ümumi dəyər əvvəlki 20 milyard funtluq proqnozları xeyli üstələyir. EDF layihəyə 1.1 milyard funt, Centrica isə 1.3 milyard funt dəyərində vəsait ayırıb.
Hökumət bildirib ki, layihənin əsas borc maliyyələşməsi Britaniyanın Milli Sərvət Fondu tərəfindən təmin olunacaq və Fransa ixrac kredit agentliyi Bpifrance Assurance Export tərəfindən zəmanətlə dəstəklənəcək